Günlük yaşantımıza rutubet (NEM) olarak adlandırdığımız olay, havanın içinde buhar halinde bulunan sudur. Hava her sıcaklıkta belli bir miktar suyu buhar olarak yoğuşur ve TERLEME meydana gelir. Havanın belli sıcaklıkta tutabileceği maksimum buhar miktarına doyma noktası denir.

20. yüzyılın başlarında yapım tekniğindeki değişiklikler, insan yaşantısının farklılaşması ve endüstrinin gelişmesi ile oluşan yeni şartlar yapılarda terleme zararlarını ortaya çıkarmıştır.Eski yapılarda duvarlda genellikle emicilik direnci küçük taş, tuğla, kerpiç, kireç, sıva gibi malzemeler kullanıldığından su buharının içerden dışarıya geçişlerinde akımı önleyici bir tabaka rastlanmamakta ve terleme olmaksızın su buharı dışarıya karışmakta idi. Günümüzde modern metodlar kullanılarak yapılan binalarda, duvardan taşıyıcılık görevi kaldırılmış, incelmiş ve ısı geçirgenlik dirençleri önemli oranda düşmüştür. Duvarların ısı geçirgenlik dirençlerinin yükseltilmesi ve duvar iç yüzeyindeki terlemenin önlenmesi için duvarlar tabakalı olarak yapılmaya ve ısı yalıtım malzemeleri kullanmaya başlanmıştır.Fakat uygulama yanlış yapıldığında ve alınması gerekli tedbirler alınmadığında duvar yüzeylerinde kaplama, sıva ve boya kabarmaları, çatlama ve küflenme gibi terleme zararlı ortaya çıkmaktadır. Dış duvarda yapıya dış tesirlerden korumak için mozaik, seramik, cam gibi buhar geçirmeyen kaplama malzemeleri içerden dışarıya akan su buharının, duvar içinde yoğuşmasına sebep olmakta ve kaplamalarda çatlamalar, patlamalar, renk değişimi gibi arızaları ortaya çıkarmaktadır. Bu durumlar gösteriyor ki günümüz yapı şartlarında odaların havalanması yeterli olmamakta ve havada bulunan nemin yüksek kalmasına yol açmaktadır.

Yapılarda en önemli nem üretimi, yaşama fonksiyonlarının çeşitliliğinden doğmaktadır.Yemek pişirme, çamaşır yıkama, çamaşır kurutma, döşemelerin silinmesi, camların silinmesi, su ısıtma, ütü yapma, çiçekleri sulama v.s. nem üreten kaynaklardır. Örneğin; 1 saatte üretilen nem • Çamaşır yıkama 300gram/saat • Çamaşır kurutma 500gram/saat • Yemek pişirme 1000gram/saat • Döşemelerin silinmesi 1000gram/saat • Duş alma 2600gram/saat • istirahat halindeki bir insandan nefes yolu ile 40-50gram/saat • orta çalışma halindeki bir insandan nefes yolu ile 70-80gram/saat Ayrıca: • Uyuyan bir insan gecede deri ve nefes yolu ile 1000gram su buharı üretir. Genellikle evlerde kullanılan gaz yakıtlar(likitgaz, havagazı ve doğalgaz gibi) yanma esnasında önemli miktarda su buharı çıkarırlar. Havada ki karbondioksit(CO2)miktarı, %0,1 olduğunda insan rahatsız olmaya başlar. İnsanlar teneffüs ettiği hava hacminin %4’ünü karbondioksit haline dönüştürür. Bu durum göz önüne alındığında evin havalandırma gereksinimi ortaya çıkar.

Bir evin içindeki havanın en düşük ve en yüksek sıcaklıklarda bünyesinde tutabileceği maksimum bir su miktarı vardır. sıcaklık 0C max.su gr/m3 sıcaklık 0C Max.su gr/m3 -20 0,08 5 6,79 -10 2,14 10 9,39 -5 3,25 15 12,84 0 4,84 20 17,29 Havanın sıcaklığı ne kadar düşük ise, tutabileceği su buharı miktarı dao kadar azdır. Terlemenin oluşması için sıcaklık gibi nem oranı da en önemli etkenlerden biridir. Havanın içinde fazla miktarda su buharı varsa, oda içindeki sıcaklıktan daha düşük bir sıcaklıktaki yüzeye (cam gibi) rastlandığında terleme olacaktır. -Oda sıcaklığı 20oC ve odadaki nem oranı %95 ise,cam yüze sıcaklıpı 19oC olduğunda terleme başlayacaktır. Fakat aynı sıcaklıkta odadaki nem oranı düşük olduğunda, yani; -Oda sıcaklığı 20oC ve odadaki nem oranı %60 olarak tespit edildiğinde terleme, cam yüzey sıcaklığı 12oC iken başlayacaktır. Demek ki odanın nem yüzdesinin daima düşük tutulması terlemenin önlenmesi için önemli bir etkendir. Bilimsel verilere göre 18-20oC sıcaklıktaki odaların nem değerleri: -%50den aşağı ise .............Kuru -%50...%60 arası ise...........NORMAL -%60...%75 arası ise...........Nemli -%75’den yukarı ise............Islak olarak kabul edilmektedir. Evin içindeki terlemeye benzer bir olay da; Kışın gece soğuğuna maruz kalmış bir arabanın camlarının iç yüzeyinde, arabadakilerin nefesi ile havanın yeterince nem tutması ve bu ısı yardımı ile camların iç yüzey sıcaklıklarının artması sağlandığında buğulanmanın yavaş yavaş kaybolduğu gözlenecektir.

Tek camlı ahşap pencereler PİMAPEN’le değiştirildiğinde bazen pencerenin duvara bağlantı yerine yakın bölgede, dış duvar köşelerinde rutubet rastlanabilir. Ahşap pencerelerde kasa-kanat arasında conta yoktur. Pencerenin yapısından dolayı doğal havalandırma daimi gerçekleşir, fazla su buharı ihtiva eden sıcak hava dışarı çıkar, soğuk ve rutubetsiz hava içeri girer. Ayrıca tek camlı ahşap pencerenin bulunduğu bir odada en soğuk yer sadece cam yüzeyidir ve buharın ilk yoğuşacağı yer burasıdır. Bu şekilde camın üzerinde yoğuşan buhar, bir bezle alındığında buharın başka bir yerde yoğuşması engellenmiş olur. Pimapen pencerelerde ise kasa-kanat arasındaki kauçuk contalar ısı, hava, su, toz ve gürültü yalıtımı sağlar.Bu contalar nemin hava akışı ile dışarı atılma ihtimalini azaltır.Ayrıca çift cam iç yüzeyi soğuk olmayacağından yoğuşma cam yüzeyinde değil pencere-duvar birleşimi ile duvar yüzeyinde olacaktır. Bu durumu önlemek için karşılıklı iki kanadın açılarak mekanın günde en az iki kere düzenli olarak havalandırılmasına özen gösterilmelidir.Havalandırma işleminin kullanıcı kontrolünde ve istenilen zamanlarda periyodik olarak yapılabilmesi PİMAPEN’in bir avantajıdır. - Ayrıca havalandırmanın, nem oranını dengelemesinin yanında insan bünyesinin ihtiyacı olan temiz havayı sağlaması açısından da önemi büyüktür. TERLEMEYİ ÖNLEMEK İÇİN • Evde su buhar üreten en büyük kaynak mutfaktır.Mutfakta pişirmenin sebep olduğu su buharının aspiratör ve baca yolu ile giderilmesi gerekir. • Banyo, WC gibi sulu hacimlerin, kullanımdan sonra pencere yardımı ile havalandırması gerekmektedir. • Nemin, evin diğer kısımlarına yayılmasını engellemek için, mutfak, banyo gibi sulu hacimlerin kapıları daima kapalı tutulmalıdır. • Evin her odası 18-20oC olmalı, gerekirse duvarlara ısı yalıtımı ilave edilerek yüzey sıcaklığı arttırılmalıdır. • Ev içinde kesinlikle çamaşır kurutulmamalı, başka seçenek yoksa kurutma işlemi banyoda, penceresi açık, kapısı kapalı şekilde yapılmalıdır. • Sobalı evlerde odaların aynı sıcaklıkta(18-20oC)olmasına dikkat edilmelidir.Oda kapıları daima açık tutularak ısının eşit yayılması sağlanmalı, gerekiyorsa birden fazla soba kurulmalıdır. • Gaz sobası, katalitik türü ısıtıcılar aşırı su buharı oluşumuna sebep olduğundan tüm odalarda kat kaloriferi ve kombili radyatörler tercih edilmelidir. • Soba ve radyatör üzerinde kesinlikle çaydanlık, çamaşır v.b. gibi eşyalar bulundurulmamalı ve su ısıtılmamalıdır. • Evde fazla miktarda çiçek ve akvaryum varsa havalandırma süresi arttırılmalıdır. • Evin camlarının,yer döşemelerinin v.b. ıslak bezle silinerek temizlenmesi sırasında, havalandırma işlemi siline4n yerler kuruyana kadar devam ettirilmelidir. • Evin bütün odalarının sabah-akşam kanatlat karşılıklı açılarak, havalandırılması gerekmektedir. Tek pencere açılarak(vasistas) yapılan 10dk. havalandırma ile nemli havanın %38’i dışarı çıkar. Kaşılıklı açılan iki pencere ile yapılan 10dk. havalandıra ile nemli havanın hepsi dışarı gider. - Soğuk mevsimlerde havalandırma süresi kolay tespit edilir. Kanatlar açıldığında camın dış yüzeyi buğulanır, havalandırmaya buğulanma kaybolana kadar devam ettirilir.Böylece kirli hava tamamen değişmiş ve duvarlar-mobilyalar gereksiz yere soğumamış olur. • Evin duvarları ve tavanları, kesinlikle yağlı boya ile boyanmamalı plastik esaslı duvar kağıtları kullanılmamalıdır. Plastik boya hatta kireç badana tercih edilmelidir. TERLEMENİN AŞIRI GÖRÜLDÜĞÜ DURUMLARDA Nemlenme duvarlarda ve soğuk yüzeylerde küf oluşumuna, kara lekelere yol açtığında, yapı içinde oluşmuş olan aşırı nemin giderilmesigerekir. Yapı elemanlarının ve iç mekanların kurutulması için: • Oda ısısını 22oC veya üzerine çıkarmak, evin her mekanını aşırı derecede ısıtmak; böylece yapı elemanlarının, eşyaların ısınıp kurumasını sağlamak, • Isınan yapı elemanları ve eşyaların bünyesinde açığa çıkan nemin evde ki tüm pencere kanatlarını açarak karşılıklı sirkülasyon yapacak şekilde evden dışarı çıkmasını sağlamak gerekir. Bu iki işlem; evdeki bütün yapı elemanları ve eşyalar tam olarak kuruyuncaya kadar tekrarlanmalıdır.Eğer günlük havalandırma yapma imkanı yoksa, yapı marketlerinde bulunan nem emiciler kullanılmalıdır. - Basit önlemlere yeteri kadar özen göstermeniz, bu sorunları hiç yaşamadan sağlıklı ortamlara kavuşmanız için yeterlidir.